ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ- ΜΟΥΣΙΚΗ/ΤΕΧΝΗ/ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, των Μπαζού Μαρίας και Σαφέτη Άρτεμης

ΜΠΑΖΟΥ ΜΑΡΙΑ - ΣΑΦΕΤΗ ΑΡΤΕΜΙΣ

Κάποιες από τις ιστορίες της Θεσσαλονίκης είναι γραμμένες με νότες. Με αφετηρία ή προορισμό τους το λιμάνι της, η Θεσσαλονίκη κατοικήθηκε από ένα πολύχρωμο μωσαϊκό ανθρώπων που κουβαλούσε τον δικό του πολιτισμό και τις δικές του μουσικές. Ήχοι και μελωδίες από την Ελλάδα, τα Βαλκάνια, τη Βόρεια Αφρική, την Ανατολή, από τους Έλληνες πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και τους διωγμένους Ισπανοεβραίους, που βρήκαν μια δεύτερη πατρίδα στη Θεσσαλονίκη, πλούτισαν το μουσικό της πεντάγραμμο, ενώ στην περίοδο του Βυζαντίου ψάλτες και υμνογράφοι χάρισαν στην πόλη μοναδικούς εκκλησιαστικούς ύμνους και τροπάρια, που αποτελούν σήμερα σημαντικό κομμάτι της σπουδαίας θρησκευτικής της παράδοσης.

Η μουσική ιστορία της Θεσσαλονίκης ξεκινά ήδη από τον 3ο π.Χ. αιώνα, όταν στην πόλη γιορτάζονταν τα 'Πύθια' προς τιμήν του Πύθιου Απόλλωνα και τα 'Ολύμπια' που είχαν ιδρυθεί στη Μακεδονία από τοΝ Μέγα Αλέξανδρο και κατά τη διάρκεια των οποίων διεξάγονταν μουσικοί αγώνες, ενώ μουσική συνόδευε και τους ηθοποιούς στις αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες που παίζονταν τότε στην πόλη =. Ο θεός της μουσικής Απόλλωνας, ο Διόνυσος, ο Πάνας, ήταν ανάμεσα στους θεούς και τις θεότητες που λατρεύονταν με μουσικές τελετουργίες και εκδηλώσεις στην πόλη.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης θα δείτε ευρήματα με απεικονίσεις μουσικών οργάνων όπως η λύρα και η σύριγγα, που πιστοποιούν την πλούσια μουσική δραστηριότητα της πόλης. Το αρχαίο Ωδείο στη Ρωμαϊκή Αγορά της Θεσσαλονίκης είναι μάρτυρας της καλλιτεχνικής κίνησης κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο.

Τα Βυζαντινά 'Δημήτρια', γιορτή αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο, πολιούχο - προστάτη της Θεσσαλονίκης, γιορτάζονταν με μεγάλη λαμπρότητα και τη μεγαλόπρεπη πομπή προς τον ναό συνόδευαν εκκλησιαστικοί ύμνοι. Οι σεφαραδίτικες μελωδίες των Ισπανοεβραίων που εγκαθίστανται στην πόλη το 1492, φέρνουν στη Θεσσαλονίκη τους νοσταλγικούς ήχους της παλιάς τους πατρίδας.

Το 1890 γεννιέται στη Θεσσαλονίκη ο Αιμίλιος Ριάδης, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Ελληνικής Εθνικής Μουσικής Σχολής ο οποίος δίδαξε στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης που ιδρύθηκε το 1914.

Από τo 1922 και μετά τη Μικρασιατική καταστροφή η Θεσσαλονίκη θα δεχτεί χιλιάδες Έλληνες πρόσφυγες, που φέρνουν μαζί τους μουσικές με χρώμα Ανατολής. Οι πρόσφυγες από τη Σμύρνη ειδικά θα συντελέσουν στην άνθηση του ρεμπέτικου τραγουδιού. Η Θεσσαλονίκη ήταν μια από τις πόλεις του Ελληνισμού όπου αγαπήθηκε ιδιαίτερα το ρεμπέτικο τραγούδι. Μεγάλοι ρεμπέτες ήρθαν στη Θεσσαλονίκη, οι οποίοι, όπως και πολλοί άλλοι Έλληνες συνθέτες, μουσικοί και στιχουργοί που γεννήθηκαν ή έζησαν στην πόλη, εμπνεύστηκαν από την ατμόσφαιρα, τις εικόνες, τις λαϊκές της γειτονιές, τις ιστορίες της. Καρπός αυτής της σχέσης είναι τα 300 περίπου τραγούδια που έχουν γραφτεί για τη Θεσσαλονίκη!

Ξεχωρίζει ο Βασίλης Τσιτσάνης, ένας από τους σπουδαιότερους δημιουργούς του ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού. Ο Τσιτσάνης έζησε στην πόλη ΄κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής, μάλιστα είχε ανοίξει και δικό του μαγαζί, το 'Ουζερί Τσιτσάνη' στην οδό Παύλου Μελά 22, όπου έπαιζε τη μουσική του. Την 'περίοδο της Θεσσαλονίκης' θα γράψει μερικά από τα ωραιότερα τραγούδια του, ανάμεσά τους και το 'Μπαξέ Τσιφλίκι', ένα λαϊκό μουσικό 'ύμνο' αφιερωμένο στις γειτονιές, τα στέκια και τις παραλίες της Θεσσαλονίκης, που παίζεται ακόμα και σήμερα. Η Θεσσαλονίκη τον τίμησε δίνοντας το όνομα του σε πλατεία της Άνω Πόλης. Η Πλατεία Τσιτσάνη, στο τέρμα της οδού Δημητρίου Πολιορκητού, φιλοξενεί και την προτομή του μεγάλου καλλιτέχνη.

Συνέχεια της Μουσικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης αποτελούν σήμερα η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης με πολύ σημαντική δραστηριότητα, το τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τα δημόσια, δημοτικά και ιδιωτικά Ωδεία της, το Μουσικό Σχολείο Θεσσαλονίκης, ορχήστρες, φιλαρμονικές, χορωδίες φορέων, πολιτιστικών συλλόγων κλπ. και το στολίδι της, το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Δικά της παιδιά τροφοδοτούν συνεχώς την ελληνική μουσική σκηνή με μουσικούς, συνθέτες, στιχουργούς, τραγουδιστές κάθε μουσικού ύφους, συνεχίζοντας τη μουσική της παράδοση.

Ανοιχτή στις μουσικές του κόσμου, η Θεσσαλονίκη διαθέτει σήμερα πολλούς χώρους με ζωντανή ελληνική και ξένη μουσική για κάθε γούστο. Συναυλίες, εκδηλώσεις, μουσικά happenings, αφιερώματα, διοργανώνονται συνεχώς. Αν θέλετε να γνωρίσετε την ελληνική μουσική, για την οποία τόσα έχετε ακούσει, στις μουσικές σκηνές της Θεσσαλονίκης θα απολαύσετε από μπουζούκια με λαϊκό και ρεμπέτικο ρεπερτόριο μέχρι έντεχνο, ελληνική ροκ, ποπ, ραπ κλπ. Το μουσικό καλεντάρι της Θεσσαλονίκης είναι γεμάτο όλον το χρόνο και θα καλύψει σίγουρα τις μουσικές σας περιπλανήσεις και αναζητήσεις.